ANIA aya ti "Naragsak a Paskua?"

Ni RUDY RAM. RUMBAOA
Di Nakapappapati Ngem Pudno
Fil-Am Observer December 2011 Issue
Opinio Section, Page 5


PUDNO a karit daytoy kadagiti amin a Kristianos ken tattao ti pammati iti panangikalinteganda ti kayat a sawen ti Paskua ken panangibanag dagitoy a pagayatan ni Jesus.

Tiempo a panangipaay ti panawen iti bagi tapno matungpal ti pudno a kababagasan daytoy a pasken nga insungsong ken insuro ni Jesus iti lubong. Kasapulan a masarakan ti espiritual a dana ti panagbalbaliw ken pigsa a mangisardeng iti managimbubukod, kinaagum, kinadakes, kinagartem ken dadduma pay a klase ti naindagaan a panagbiag.

"Immayak tapno agserbi saan a paserbian," "Dagiti makapukaw ti biagna gapu kaniak ket maisalakanto," "No ania man ti inaramidmo kadagiti kanunumoan a kakabsatko, inaramidmo kaniak," "Immayak tapno itedko ti biagko a kas daton iti kaaduan," dagitoy ti sumagmamano a panursuro ni Jesus.

Ti Paskua ket maipanggep iti simple, saan a barayuboy a biag iti pannakipagayam ken pannakirelasion ken ni Jesus. Agsakripisio ken makipagsagaba para iti pagimbagan ti kaaduan.

Maysa a karit kadatayo ti pakasaritaan ti Paskua. Rumbeng koma nga ipaigid dagiti banag a tubeng iti dana a daliasatentayo tapno maragpat daytoy a kalikaguman ti Apo. Iti tiempo ti Paskua, agbalin koma a mannakaawat ken managsagut wenno iburay ti kaasi nga agaun iti kaunggan a paset ti puso kadagiti nakukurapay, awaten ti kasasaad dagiti naabuso, tulongan dagiti mairurrururumen ken maikkan koma ti namnama dagiti nailaksid iti kagimongan/komunidad. Lipaten ti guranggura ket ikkan ti gundaway a mamakawan ken agpakawan. Pagarien ti kappia kadagiti puspusotayo tapno marikna ti talinaay nga awan pakaburiboran ti panunot.

Ket no maaramid ken mapukaw dagitoy a remmeng a paglemmengan dagiti naalas, rinuker ken madi nga ugali, mabang-aran ti kararua ket anian a nagganas ti agbiag ket say-open ti makasalibukag a presko nga angin! Sigurado nga adda anag ti Paskua kadatayo. Maimula iti panunot ken mataginayon iti kararua ti kayatna a sawen kadatayo. Ket babaen iti daytoy, maawattayo ti "Naragsak a Paskua" a kablaaw manipud iti email, text messages ken rinibribu a greeting cards nga aggapu iti pamilia, kabagian, gaggayyem, am-ammo ken uray iti gangannaet a tao.

Ania a talaga ti pudno a kayatna a sawen dagitoy? Ania a ragsak ti maitedna kadatayo-- ti maaddaan iti nagarbo a dinner party, wenno iti kadi panaginum iti nangina a sangabotelia nga arak, maaddaan iti bukod a pagtaengan, gumatang iti nagara a kotse, alahas wenno kumporme dita a naindagaan a bambanag? Ania aya ti makuna a "Naragsak a Paskua?"

Siempre kunatayo: tarigagayak ti makipagrikna ken mangipaay iti kaasi kadagiti makasapul-- dagiti mabisinan, dagiti tattao nga awanan pagkamangan, dagiti biktima ken napabasol iti aramid a saan nga isuda't akin-aramid, dagiti maidaddadanes ken naibalud nga ubbing. Mapapigsa koma ti pannakaipakumit wenno panangibaklay dagiti pagwadan ken pagulidanan nga ayat ken hustisia ken dedikasion tapno masalbar ti tao ken ti lubong manipud iti rinuker a hustisia ken pannakadangranna gapu iti killo a turay dagiti dadaulo.

Tarigagayantayo a sangsangkamaysatayo koma amin tapno mabiag wenno mainspiraran dagitoy a pagwadan ken pagulidanan nga aramid nga impakita nga ehemplo ni Jesus. Ket babaen kadagitoy, kabalinantayo a baliwan ti lubong-- maipaayan ti hustisia dagiti mairurumen.

Dagitoy a pagwadan ken pagulidanan ti masapul a rambakan ken itandudo iti panawen ti Paskua ken ipakita iti amin a simamata a pudno nga importante daytoy iti inaldaw a panagtulid ti pilid ti biag. Maymaysa koma ti panunot ken pigsa iti panangitrabahotayo tapno agbanag a pudno dagitoy ken agbalin a dana ti pudno a ragsak iti pannakaipatungpalna a sagrapen dagiti padatayo a daksanggasat a parsua.

No yukuyokentayo a basaen ti pakasaritaan ti Paskua, makita iti kinatao ti maladaga a Jesus, Maria ken Jose iti kasla panagpuligos a rolio ti maysa a pelikula. Makitatayo a saan ketdi a ti pannakayanak dagiti babaknang ken nabibileg a tattao ti bida iti pelikula, ngem dagiti ketdi marigrigat, mabisbisinan ken nakukurapay ti sentro iti panagpuligos ti pilid ti biag iti daytoy a pakasaritaan. Nupay adun ti nagbaliwanen iti lubong kalpasan ti nasurok dua ribu a tawen, kaarngi pay laeng ti lubong ita idi tiempo ni Jesus.

Ni Ari Herodes, maysa a napeklan a diktador ken dinudursok a panangiturayna ti Palestina, ti nangibilin kadagiti buyotna ti genocide wenno inranta a panangpapatay iti adu a tao- kas iti pannakapapatay dagiti inosente nga ubbing, ken nanglapped kadagiti kabusorna a sumrek iti Balay ni David tapno mapadisi iti panagturayna.

Iti agdama a kasasaad ti lubong, makita ti adu a panangidadanes ken panangilupitlupit, ti panagtaud dagiti genocide rulers iti pagilian a Sudan, Yemen, Darfur, Eastern Congo ken ti nakaam-ames a panagsagaba ken di panagkinnaawatan idiay Iraq, Afghanistan, Chenhnya, Syria ken uray pay iti Palestina ken sabsabali pay a suli ti lubong.

Ibaga kadatayo ti United Nations Children's Fund [UNICEF] nga inaldaw-- tunggal minuto, pumusay ti maysa nga ina kabayatan ti panagsikog wenno panangipasngayna iti ubing. Innayon pay ti UNICEF nga adda agarup 21,000 a pumusay nga ubbing iti inaldaw manipud iti nagduduma a klase ti sakit. Mamati ti UNICEF a malapdan daytoy a panagraira ti sakit kadagiti ubbing no adda naan-anay a panagtitinnulong dagiti maseknan a dadaulo iti tunggal pagilian. Dagitoy ti gapuanan ti nagramuten a piglat iti panangbaybay-a wenno liway ti gobierno ken ti pannakapaay ti sangalubongan a komunidad tapno mataraonan, mayadal wenno maisuro ti pannakaproteher wenno pannakasalaknib ti biag ti tao.

Kas ipaneknek ti agdama a mapsapasamak iti sadino man a suli ti lubong, maabuso no di pay ket marabnus ti dayaw/marames dagiti babbai ken makemmeg dagiti ub-ubbing, saan a maited ti tumutop a kasapulan pang-medikal ken iti inaldaw a pannakasalungasing ti kalinteganda. Adu met dagiti maipasngay ken maiwalang a maladaga a kas awan man ti pategda a parsua kadagiti kalkalsada, iti pagtatalonan, ken uray pay iti disierto. No abisigen dagitoy a kinapudno, iladawan ken ipalagipna laeng ti pannakaipasngay ti maladaga a Jesus. Nadangkes ti panagturay dagidi a tiempo-- adda dagiti narusanger, napeggad ken mammapatay a tattao.

Iti maysa a lugar ti sub-Saharan Africa, mapattapatta a pumusay iti maysa nga apagsangapulo ket innem a bilang dagiti babbai no masikog wenno agpasngayda.

Iti agdama, makitintinnulong ti UNICEF iti agarup 150 a pagpagilian tapno maipaayan dagiti ubbing iti tumutop a pannakataripato ti salun-at, pannakaipaay iti nadalus a danum nga inumen, nutrision, edukasion, pannakasalaknib, pannakaited kadagiti pang-emerhensia/sidadaan a kasapulan/ramit, ken dadduma pay.

Iti biang ti US, kankanayon a sisasagana a tumulong ken solido ti pannuportana iti proyekto ti UNICEF. Saan met nga agliway wenno agkurkurang iti panangipapaay ti Estados Unidos ti pagsayaatan dagiti umilina nangruna dagiti ubbing. Ngem nupay adda makuna a panagprogreso iti daytoy kalikaguman ti UNICEF, adda pay la 21, 000 nga ubbing a pumusay iti inaldaw gapu't pannakalapped a pannakaipaay iti umno a pannaripato kadakuada gapu't sobra unay a panagpulpulitiko kadagiti pagilian a seknanna. Gapuna a dawaten ti UNICEF iti pannakitinnulong dagiti babaknang a pagpagilian iti inda panangipaay ken/wenno panagsulisit, panagur-or iti pundo nga agpaay iti nasao a proyekto para kadagitoy nga ubbing.
 
Ngarud, saan koma lattan nga ipaakem dagitoy a problema ken responsibilidad iti UNICEF. Tumulongtayo ketdi a makipag-aywan wenno mangtaginayon, mangproteher/mangsalaknib ken ipateg ti biag-- dayta ti kayat a sawen ti kina-Kristiano. Maipaayan koma iti hustisia dagiti babbai ken ubbing, suportaran dagiti charities tapno isuda ti makatulong a mangyeg ken mangidanon kadagita naimpapusoan a donasion iti pannakabalbaliw ti biag dagiti daksanggasat a parsua.

Naindaklan ken maysa a wagas iti panangipaay ti kaasi tapno masurotantayo ti tugot ti ehemplo nga insuro ti maladaga a nayanak idiay Bethlehem-- nasurok a dua ribu a tawenen ti napalabas.*