Uray Naladaw ti Panagbabawina, Adda Pay Gundawayna a Mangabaruanan

Ni Rudy Ram. Rumbaoa

Di Nakapappapati, Ngem Pudno

Fil-Am Observer, July 2009 Issue

Opinion Section, Page 4

"BELLA Flores," nagan ti nalatak a bumaketen ken masansan nga agakem a kontrabida iti Pelikula a Pilipino ti pangiladawan ken birngasda ken ni Manda. Kuna ti dadduma, gapu ta adda ngata medyo pagkaarngian da Manda ken ti aktres. Sabali ti agkuna a nakopya latta ni Manda dagiti garaw, panagakem ken ugali ni Bella iti pelikula iti pudno a biagna. Iti urnos ti kiday, panag-lipistik, panagpulbos iti rupa, panagaruat ken siding iti ngatuen ti akin-kannigid a bibigna- mapagkamalian a talaga a Bella Flores ni Manda.

Apaglabes a singkuenta ti tawen ni Manda, naasawan ken addaan iti anak. Iti daytoy nga edadna, ngannganinanto metten madalapus ti menopausal period. Ngem mailinged ni Manda ti edadna iti uppat a kadapan ken siam a pulgada a tayagna ken iti seksi a panagaruat ken panaggungunayna. Kunam no agedad la iti nasurok a treinta. Malaksid iti dayta, labes-abaga ti kaatiddog ti buokna, pamudawen, leppap nga agong, nabengbeng a bibig, narimat ken kanayon nga agar-arapaap dagiti matana.

Iti laksid a binirngasan dagiti gagayyem ken makaam-ammo kenkuana iti Bella Flores, saan nga ibain ni Manda ta dayta ti kinaagpaysona. Naayat ken managipateg ni Manda iti pamiliana isu a nagaget nga agpapaay a kas maysa a manager iti nalatak a fastfood-chain iti Maui. Manangngaasi, mannakaawat ken managparabur pay. Asino koma ni lakayna a di magutigot ken manggusto ken ni Manda? Adda aminen kenkuana ti talugading a sapsapulen ti maysa nga Adan. Nasingpet pay.

Ngem idi dayta ta saandan nga agkaatag pay ken ni lakayna iti agdama gapu iti rason a sobra unay ti panagat-atap wenno panagsuspetsa ni Manda kenkuana. Nailem, kunada pay. Uray saan a kapnekan ni Manda iti ipabpabasolna, banatanna latta ni lakayna iti sanguanan dagiti makaam-ammo kadakuada. "Small but terrible," kano, kuna ngarud dagiti gagayyem ni Manda. Gapu iti naiparamuten nga ugali a siguro dinan maikkat, kapilitan a pinanawan ni lakayna a kaduana ti lalaki nga anakda ket narakrak a namimpinsan ti binangonda a pamilia. Kanayon nga agsubangda ken ni lakayna kadagiti awan kaes-eskanna a banag. Nawaswas ti singgalut ti kawar ti ayan-ayatda. Nabati ni Manda nga agmaymaysa. Pimmudno la ngarud a nagbalin a Bella Flores ni Manda iti pudno a biag.

Pinalabes ni Manda dagitoy a nagpasaranna iti biag. Tuok ken liday ti nagari iti panagmaymaysana. Mautobna itan a saan a maikanatad ti nalabes unay a panagim-imonna. Agbabawin ngem ania pay ti maaramidna. Pinilitna nga iwaksi iti panunotna dagiti problema. Pinadasna a liwliwaen ti riknana tapno maitarayanna ti aniniwan a nangbungon iti dakes a nagbanagan ti pamiliana. Napukawen ti dati a narimat ken agar-arapaap a matana. Ngem malipatanna ngata ti napalabas a nangibukbokanna iti adu a panawenna kadagiti arapaap a kinalikagumanna a maragpat? Saan kadi a ti napalabas ket agtaeng ken maiparaked laeng iti panunot? A no masinga ken maisturbo iti kinaulimekna ket nugnoganna laeng ti sugat?

Naglabas ti panawen, saan a naragsak ni Manda iti panagmaymaysana. Immasideg iti komunidad ta bareng kunana, "maep-epan met ti panagmaymaysa ken iliwna iti pamiliana." Ngem uray pay agasug iti pannarabay ken pannakaawat ti sabali, adda dagiti banag a sapsapulenna iti kinaulimek ti rabii. Dagiti areng-eng a maasut iti kaunggan nga anges no kasta a malpasdan a madanon ken ni lakayna ti alimpatok ti ragsak. A kunam la no immulida iti pantok ti bantay ket kamkamakamenda ti panagangesda nga agpadpada. A, kailiwna unay ti bara ti arakup ken nasam-it nga agek ni lakayna. Naapiras la ngarud ni Manda ti bibigna. Dina napuotan dagiti imana a nagkarayam iti barukongna. Nagarapaap.

Nabayag bassit nga inliwliwag ni Manda ti kinalidayna, ngem in-inut a nabukkaan ti nailibay a riknana idi makasirpat iti sabali. Nagkulibagtong ket naikkan-anges ti arigna a manglaylayen ken magango a pusona. Nagrimat manen dagiti matana a kas iti bituen ti agsapa. Nakarikna iti naimdumduma a panagpitik ti pusona, rimmegta a kunam la no adda kuriente a dimmalapus iti bagina. Pudno ti atap ni Manda...agayat manen.

Iti maikadua a gundaway, linuktan ngarud ni Manda ti ridaw ti ibilangna a langit tapno nawaya iti ilalaem dagiti bisita a mayat a sumirpat ken tapno mananamna manen ti sabali a parang ti diro ni ayat. Nabayag bassit a tiempo a kinupkupikopanna dayta a rikna ket panawenen tapno mawayaaan metten iti tangkal a nangibaludanna.

Ngem iti daytoy a gundaway, nagayat ni Manda iti padana a babai- ni Selyang. Selianita ti pudno a naganna, ngem ad-adda a Selyang ti nalatak a birngasna kadagiti gagayyemna. Ubing unay ti tawen ni Selyang a beinte kuatro. Dakkel ti giddiat ti edadda. Ngem para ken ni Manda, awan ti ubing wenno nataengan no ayat ti pagsasaritaan. Pinarsua ketdi ti Dios ti tao tapno agayat ken paayat. Awan ngarud ti pakainaigan ti edad, langa wenno rangkap ti maysa a tao iti itatapogna manen iti sabali a pakasaritaanna ken ni ayat. Ti nasken, adda makaawat kenkuana.

Nasdaaw dagiti katrabahuan ni Manda no apay a babai ti pinilina idinto nga adu met ti lallaki a maibagay kenkuana ken ti edadna. Kuna pay ketdi ti dadduma a no agayat ti maysa a babai iti padana a babai, "tomboy kano daytoy." Kasano ngaruden no tomboy met ti ginustona? Di agpadadan a tomboy? Ngem awan met pay ketdi kapnekan no pudno daytoy a pagsasao.

Iti takder ni Selyang, pudno, mapagkamalian a lalaki iti putot a buok ken panagaruatna. Ad-adda ngarud nga atapen ti kaaduan a katrabahuanna a ni Selyang ti tomboy a saan ketdi ni Manda. Ngem uray pay, nagalas met a panunoten no aginnayat ti agpada a babai wenno agpada a lalaki. Nagsanaltek dagiti katrabahuanna.

Agtartrabaho ni Selyang iti pribado nga institusyon ti pagtaraknan dagiti nataengan idi nailaw-an iti maysa nga aldaw a napan gimmatang iti french fries ken hamburger a pagpapaayan ni Manda. Kunam pay, naipasabat ngata ti natikagan ken mawaw unay a rikna ni Manda ken Selyang ket dagus met nga adda nakinnaawatanda iti ub-ubing. Siguro kayat met ni Selyang ni Manda.

Arigda ti Adan ken Eba gapu ta awan bibiangda iti aglawlawda iti dayta a kanito a naglantip ti panunot, puso ken riknada. Pudno met, apay koma a pakibiangan ti sabali? Ngem awan ti palimed a dinto maibutaktak. Nagkarayam ken nagramram a kasla apuy ti damag- nakadanon iti kabagian, am-ammo ken gagayyemda. Ngem saan nga inkaskaso da Manda ken Selyang daytoy. Impasnekda ketdi.

Naammuan ti nagannak ken kakabsat ni Selyang, binagbagaanda tapno maisardeng daytoy minamaag nga aramidna. Ngem imbes a tungpalenna ti pammilinda, nakikabbalay ketdi ken ni Manda. Naammuan met ti lakay ni Manda ti inaramid ti asawana, ngem nagulimek laeng. Dina kayat a pakibiangan ti biag ti dati nga asawana nga iti naminsan- rinaem, impateg ken inayatna iti napudno. Nabainan ken nasaktan ketdi iti kantiaw dagiti gagayyemna. Arigna a tungpa ti inaramid ni baketna kenkuana. Insapata ken tinakderan ni lakayna a dinanton sublian ni baketna.

Atapen dagiti kabagian ken gagayyem ni Manda a pinansial a suporta laeng ti kasapulan ni Selyang isu nga insebba ti ub-ubing ti riknana iti bakbaket tapno magatang amin a kayatna. Iti ababa a pannao, "sugar mommy" ni Selyang ni Manda. Wenno para sullat laeng ni Selyang iti pannakawaw ni Manda? Ngem babai di koma ngarud lalaki? dagitoy ti nabuddak a saludsod a nagrehistro iti pampanunotda.

Saan a nailinged ken ni Selyang dagitoy a panagatap. Ken uray pay dagiti katrabahuanna, kasta met ti pammatida. Kinaagpaysuananna, kayat met ni Selyang nga isina ti baket idi mautobna a saan a nasayaat daytoy nga ar-aramidenda, ngem dina la ammo dagiti addang ken no kasano nga irugina. Naladawen idi agbalaw ni Selyang ta idi agplanplano pay laeng iti aramidenna, naitiktik ken ni Manda ti gandatna. Kunam pay, guardiadon ni Selyang iti amin a tignayna. Arigna "surveillance camera" ni Manda iti amin nga aramiden ni Selyang. Manipud iti pagtaengan agingga iti pagtrabahuan, nakamata kenkuana ni Manda. No agtrabaho iti rabii, alaen ti baket ti pungan ken ulesna ket pagbalinenna a pagtaengan ti luganna sana i-parking iti pagtrabahuan ni Selyang. Sadiay nga agpuyat, agpaliiw ken agsiput. Saan la a dayta, pagimonan pay ni Manda dagiti babbai a katrabahuan ken kapatang ni Selyang. Kasla tigre nga umingar ni Manda no kasta a masalamaanna ni Selyang a mangsipsiput kadagiti babbai iti lawlawna. No ibaga ti baket a "saanmo nga aramiden daytoy," agtungpal ni Selyang. Tengngel ti baket ti panunotna. Ket gapu iti daytoy, makababbabawin ni Selyang iti nakailaw-ananna.

Nupay kasta, nagtultuloy latta met ti relasionda. Adda ragsak, adda met riri iti nagbaetanda. Saanda ketdi nga ibain kadagiti tattao ken iti komunidad ti aramidda. Agasawada- dayta ti pammatida. Ket pudno nga imparikna ni Manda ti kinapateg ken panagayatna ken ni Selyang iti tiempo ti rigat ken gin-awa. Adu a klase ti sagsagut ti intedna ken ni Selyang. Agkakangina ken agkakapateg pay. Agkedked man ni Selyang a mangawat kadagitoy, pagustuanna ti baket tapno di mabainan. Nagtultuloy a kasta agingga a nautobna a dakes ti ibunga daytoy. Dina kayat a gundawayan ti kinamanagsagut ti baket. Ammo ni Selyang a pagsingirto ni Manda dagitoy nga it-itedna kenkuana no kas bilang didanton agkinnaawatan wenno agsinada. Nagsidduker ni Selyang, ammona nga awan ti pagbayadna. Ket no ngarud papolis ni Manda? Nagkarayam ti lamiis iti sibubukel a bagina.

Naturay latta ni Manda ta uray kayat nga atipaen ni Selyang iti agtultuloy a panagisagutna, nalupoy met ti panunotna nga agdesision. Kasla dina kabaelan a supringen ti pagayatan ti baket no adda imandarna kenkuana. Kasla dina kabaelan a surngien ti napigsa nga apres ket itulokna lattan a payagos ti riknana iti kinaturay dagiti balikas ni Manda. Nagsuko ti ub-ubing. Kukua ni Manda ti kararua ni Selyang. Kas kasukat amin dagitoy nga ipapaay a kinaimbag ni Manda kenkuana, aramiden met ni Selyang ti pagrebbenganna. Ipaayna ti amin a tiempo, oras ken ayatna iti baket. Ti ragsak a kasapulan ti baket. A no mabalbalin koma, ikidem ni Selyang dagiti matana a mangpanunot.

Ita, yarig ni Selyang ti bagina a kas maysa a balud kadagiti nairut a takiag ni Manda. Kayatna man ti rumuk-as, dina met maaramid. Ta uray yaksawna dagiti sakana tapno makaadayo, siloan met ni Manda nga agsubli iti sidongna. Pinangtaan pay ti baket.

Ngem saan a nagsuko ni Selyang iti planona a mangisina iti baket. Saanna nga inkaso dagiti pammutbuteng ni Manda. Nauman. Wen, nauman ni Selyang iti panagpampammarangna nga ay-ayatenna ni Manda. Addan nabukelna a desision. Pannarabay ti Dios ti kasapulanna tapno agbalin a natured a mangsango iti panakasuotna. Masapul a sapulenna ti ridaw a simrekanna tapno ditoy met la ti rummuaranna. 

Kayatna a panawan ti sipnget a nakaikarunokonanna tapno masirayanna ti lawag ken masay-opna metten ti presko nga angin iti aglawlawna- nga uray naladawen ti panagbabawina, adda pay gundawayna a mangabaruanan iti agur-uray kenkuana a naraniag a masakbayanna...